Prawda jest nieznana, i prawdopodobnie, w obecnym stanie rozwoju gatunku ludzkiego, nigdy poznana nie będzie. Natomiast to, co stanowi najwznioślejszą cechę tego gatunku, to przyrodzony pęd do poszukiwania prawdy. Ten pęd świadczy o “uduchowieniu" naszego gatunku, wyrażonym w jego - kulturze, wszelkie zatem warunki zewnętrzne, ustroje państwowe, czy idee, wzbraniające lub tylko ograniczające prawo do poszukiwania prawdy, stają się automatycznie wrogami kultury ludzkiej. Józef Mackiewicz. Gdybym był chanem… Kultura, 1958
Oprac. Grzegorz Eberhardt
– Dość tego bratania się z komunistami, tej zabawy we wzajemne porozumienie i partykularne solidarności narodowe w imię interesu „państwowego”! – mówił w ostatnim, ocenzurowanym wywiadzie pod koniec 1984 roku Józef Mackiewicz. 25 lat od śmierci pisarza drukujemy pełny tekst tamtej rozmowy.
Wywiad przeprowadził Jacek Żuralski (Marek Nowicki), współpracownik Redakcji Polskiej Deutschlandfunk. Powstał pod koniec 1984 roku, wyemitowano go dzień po śmierci Mackiewicza, 1 lutego 1985 roku.
W tekście audycji, który wydobyłem z archiwum paryskiego Instytutu Literackiego, uderza ogromna liczba interwencji cenzora. Wykreślono m.in. następujące zdanie o bohaterze audycji: „Ignorowany przez część emigracji za współpracę z Niemcami przy Katyniu, zakazany w PRL za zainteresowania tematami zabronionymi, mieszka w Monachium”. Jak widać, słowo „Katyń” nawet na Zachodzie było słowem bardzo nieprzystojnym. Ale niewygodnych tematów było więcej.
Odwiedza nas 361 gości oraz 0 użytkowników.