…Społeczeństwo dojrzałego narodu winno być jak rozwarty szeroko wachlarz. Niewątpliwie tak. Dodałbym od siebie, że im więcej ponad 180 stopni rozwarcia tego wachlarza, tym więcej świadczy o dojrzałości, dynamice, a więc i bogactwie myśli społeczeństwa. Podczas gdy zwinięty w mocnej garści robi wrażenie raczej krótkiej pałki. Józef Mackiewicz. Kompleks niemiecki. Kultura, 1956
Oprac. Grzegorz Eberhardt
– Dość tego bratania się z komunistami, tej zabawy we wzajemne porozumienie i partykularne solidarności narodowe w imię interesu „państwowego”! – mówił w ostatnim, ocenzurowanym wywiadzie pod koniec 1984 roku Józef Mackiewicz. 25 lat od śmierci pisarza drukujemy pełny tekst tamtej rozmowy.
Wywiad przeprowadził Jacek Żuralski (Marek Nowicki), współpracownik Redakcji Polskiej Deutschlandfunk. Powstał pod koniec 1984 roku, wyemitowano go dzień po śmierci Mackiewicza, 1 lutego 1985 roku.
W tekście audycji, który wydobyłem z archiwum paryskiego Instytutu Literackiego, uderza ogromna liczba interwencji cenzora. Wykreślono m.in. następujące zdanie o bohaterze audycji: „Ignorowany przez część emigracji za współpracę z Niemcami przy Katyniu, zakazany w PRL za zainteresowania tematami zabronionymi, mieszka w Monachium”. Jak widać, słowo „Katyń” nawet na Zachodzie było słowem bardzo nieprzystojnym. Ale niewygodnych tematów było więcej.
Odwiedza nas 153 gości oraz 0 użytkowników.