Poniżej Czytelnik ma możność zapoznać się z treścią książki Kazimierza Niechwiadowicza „Nad Gawią”, innymi publikacjami tego autora oraz niezwykle obszernym materiałem zebranym przez niegdyś dziesięciomiesięcznego ekspatrianta z Sobotnik na Grodzieńszczyżnie z roku 1958, który obecnie mieszka w Poznaniu.

Czytaj więcej: Nad Gawią

Istnienie własnej narodowo-państwowej pozycji jest świadectwem trwałości nauki historycznej pewnego narodu. Każdy naród ma prawo zarówno do swego punktu widzenia ojczystej historii, jak i do spojrzenia na przeszłość innych nacji. Historię Białorusinów przez długi czas ukazywano tylko przez pryzmat polskich lub rosyjskich koncepcji. I dopiero na przełomie wieków XIX i XX zaczęło się kształtowanie samodzielnej białoruskiej myśli historycznej.

Czytaj więcej: Alaksandr Wabiszczewicz. Idea Wielkiego Księstwa Litewskiego w białoruskiej myśli okresu...

Krajowość jako ideologia została wypracowana na początku XX wieku. przez przedstawicieli spolszczonej językowo i kulturalnie szlachty na Litwie i Białorusi. Zachowywali tradycje państwowej i kulturalnej odrębności ziem b. WKL od Korony, wciąż czuli się ich obywatelami. Byli to Litwini w sensie historycznym, co rzutowało na ich postawę w polityce bieżącej.
 Trzonem krajowości była idea narodu politycznego. Według krajowców każdy, kto miał odczucie swego krajowego obywatelstwa, należał do tego samego narodu (niektórzy nazywali go „narodem Litwinów"). Różnice etniczne i kulturalne nie odgrywały istotnej roli. Patriotyzm i miłość do Litwy historycznej były zasadniczymi cechami narodowej przynależności.

Czytaj więcej: Aleksander Smaliańczuk. Białorusini w gronie krajowców

 Zagadnienia narodowościowe należą do kwestii szczególnie złożonych, o konsekwencjach politycznych, kulturowych, społecznych, militarnych czy ekonomicznych. Przekonujemy się o tym po lekturze dwóch wydanych ostatnio książek dotyczących relacji polsko-białoruskich w okresie II Rzeczypospolitej*).
 Autorka pierwszej z nich, Krystyna Gomółka, przedstawiła poczynania rządu oraz poglądy i koncepcje głównych polskich ugrupowań politycznych w kwestii białoruskiej po zakończeniu I wojny światowej. Przybliżyła ona również reakcje działaczy białoruskich, zarówno tych, którzy związali swe plany z Polską, jak i tych, którzy szukali oparcia w innych państwach (przede wszystkim Rosji Sowieckiej czy Litwie).Oprócz materiałów archiwalnych, wspomnieli i pamiętników (wiele z nich pozostaje w maszynopisach), opracowań monograficznych, podstawowym źródłem dla Gomółki była ówczesna prasa polska i białoruska.

Czytaj więcej: Krzysztof Tarka. Polacy i Białorusini