WILNIANIE ZASŁUŻENI DLA LITWY, POLSKI, EUROPY I ŚWIATA

(1895-1964)

Ur. 1895, k. Bobrujska n. Berezyną (Białoruś), zm. 18 VIII 1964, Villa Carlos Paz (Argentyna); pisarz samouk; od 1924 w Argentynie; powieści obrazujące gł. życie społeczności pol. na Białorusi w XIX–XX w.

***

Znacznie później, już w czasie drugiej wojny, powstała wybitna polska powieść emigracyjna, umieszczająca się, w pobliżu książek o problematyce niepodległościowej, ukazująca, jak tchnienia wolnościowe pod koniec pierwszej wojny docierają daleko na wschód, za Bobrujsk, za Berezynę, do mieszkających tam grup etnicznie polskich. To powieść-epos autora, także walczącego w 1920 roku, Floriana Czarnyszewicza Nadberezyńcy (1942), niewątpliwie niedoceniona w polskiej historii literatury (Jacek Trznadel).

***

Podobna Wileńszczyzna ukazuje się w powieści Floriana Czarnyszewicza „Chłopcy z Nowoszyszek“, napisanej w Argentynie. Głównym jej tematem są starcia pomiędzy katolikami i prawosławnymi, w obrębie tej samej wioski, co oznaczało nie tyle opcję narodowościową polską albo białoruską, ile państwową, za Polską albo za Sowietami. Jak ostatecznie włączałaby się w ten galimatias Wileńszczyzna sekciarska, nigdy się nie dowiemy (Cz. Miłosz).

Nasz Czas