…Najcharakterystyczniejszą cechą systemu komunistycznego jest natomiast totalna niewola ludzkiego ducha, zniewolenie ludzkiej myśli, ludzkiego intelektu. Józef Mackiewicz. Zwycięstwo prowokacji, 1962

Wśród coraz bardziej licznego grona mieszkańców naszej stolicy urodzeni Wilnianie, sięgający swoją pamięcią okresu międzywojennego stanowią dziś odsetek nieznaczny. Tym niemniej są swoistym kamertonem, ton których powinien być miernikiem czystości naszych pomysłów i czynów na rzecz Wilna, właściwej relacji miedzy historią i współczesnością z tym, aby się nie dać zagubić i nie zbłądzić wśród ludzkich słabości i pospiesznej bylejakości. Aby bogata i złożona historia Litwy i Wilna byłaby dla kolejnych pokoleń drogowskazem i natchnieniem w nowych  warunkach przyszłej Europy  i świata.

Do takich Wilnian bez wątpienia należy Dainora Juchnevičiūtė-Vaivadienė, architekt Litwy, autorka wielu znanych projektów architektonicznych, zesłanka, wnuczka Konstantinasa Stašysa, wieloletniego przewodniczącego Tymczasowego Komitetu Litewskiego w okupowanym przez Polskę Wilnie i burmistrza stolicy.  Reprezentuje coraz rzadziej spotykaną osobowość inteligenta, którego cechuje wszechstronna a głęboka erudycja, zaangażowanie społeczne, jednoznaczność słowa i dzieła  oraz poczucie współodpowiedzialności za losy kraju i świata.

Zresztą Łotwa jest dla niej nie mniej droga niż Litwa, również z okazji relacji rodzinnych – żona Konstantinasa Stašysa - Zuzana Alunane – Stašienė -  pochodziła z Łotwy z rodziny założyciela łotewskiego teatru Adolfa Alunana.

Aby dzieło życia i poświęcenia dla Litwy jej najbliższych osób nie uszły pamięci potomnych, Dainora Juchnevičiūtė-Vaivadienė w roku 2010 wydała album, poświęcony K. Stašysowi z okazji 130. rocznicy jego urodzin, w roku 2012  w językach litewskim i łotewskim przedstawiła sylwetkę Zuzany Alunane – Stašienė, w roku 2016 przygotowała do druku i wydała obszerne i niezwykle interesujące wspomnienia swego ojca Antanasa Juknevičiusa.

Poniżej wstępnie zamieszczamy dwie rozmowy z Dainorą Juchnevičiūtė-Vaivadienė.  Jedna z nich dotyczy postaci K. Stašysa, wilnian i Wilna.  Druga – to opowiadanie o zesłaniu K. Stašysa z rodziną i naszą rozmówczynią do obozów Gułagu.

Na zdjęciach: D. Juchnevičiūtė-Vaivadienė, K. Stašys, rodzina. Archiwalne zdjęcia na podstawie wydania "Vilniaus lietuvių visuomenės veikėjui, Vilniaus miesto burmistrui, provizoriui Konstantinui Stašiui 130". Vilnius, 2010.

Muzyka: M.K.Čiurlionis Preliudas d-moll VL 239

Filmy video: rozmowy z D. Juchnevičiūtė-Vaivadienė (ukażą się po opracowaniu).

Początek strony
JSN Boot template designed by JoomlaShine.com