Niedobra aura w stosunkach polsko-litewskich wymaga działania.
Ponad podziałami politycznymi i środowiskowymi spotkały się dziś przemyślenia i inicjatywy ludzi dobrej woli, od lewa do prawa, ubolewających nad stanem stosunków polsko-litewskich. Wspólna jest konstatacja braku właściwej, moderującej obecności społeczeństwa obywatelskiego i braku treści kulturalnych w tej sferze sąsiedzkich kontaktów.

Uprzejmie prosimy Państwa o upowszechnienie załączonego pisma – deklaracji  powołania Forum Dialogu i Współpracy.
Z góry za to upowszechnienie dziękujemy.
Robert Kostro
Dyrektor Muzeum Historii Polski
Adam Pomorski
Prezes Polskiego PEN Clubu
 ***
 Oświadczenie w sprawie stosunków polsko-litewskich. Deklaracja powołania Forum Dialogu i Współpracy.

Polskę i Litwę od dawnych wieków wiążą dzieje i kultura. Nie do pomyślenia jest rozerwanie tej wspólnoty, trwalszej niż formacje państwowe. Świadczy o niej dziedzictwo kolejnych epok rozwoju: gotyku, renesansu, baroku, oświecenia, romantyzmu. To nasza tradycja europejska.

Epoka nowoczesności przyniosła wyzwoleńczą emancypację narodów, a zarazem polityczne różnicowanie wspólnoty. W minionym stuleciu nie tylko w naszych krajach procesom tym towarzyszyły nieraz trudne do przezwyciężenia dramaty i ludzkie tragedie.

U progu nowego tysiąclecia oba nasze niepodległe, wyzwolone z oków totalitaryzmu demokratyczne kraje, oba społeczeństwa i konstytuujące je narody wybrały wspólnotę wolnych i równych, sprzymierzając się w NATO i współstanowiąc Unię Europejską. To nasza współczesność i fundament naszej przyszłości.

Przymierza państwowe nie bronią jednak nikogo przed sąsiedzkimi niesnaskami i dyplomatycznymi utarczkami. Powracająca co pewien czas w stosunkach polsko-litewskich niedobra aura budzi nieufność i utrudnia wzajemne zrozumienie. Nie wolno nam ulec retoryce złych wspomnień, fobii i odżywających uprzedzeń – jakiekolwiek pojawiłyby się różnice zdań.

Nawet w trudnych czasach nie brakowało wśród nas ludzi dobrej woli. Do ich dorobku trzeba się dziś odwołać: do przenikliwej koncepcji Jerzego Giedroycia i paryskiej „Kultury”, która nie widziała dla Polski i Litwy innej perspektywy niż dobre sąsiedztwo, budowa wzajemnego zaufania i współpraca, gwarantująca bezpieczeństwo regionu. Do dorobku Stanisława Stommy i Czesława Miłosza. A wreszcie do myśli Jana Pawła II, świadomego głębokiej, uniwersalnej istoty naszych wspólnych tradycji.

Stosunki polsko-litewskie nie mogą ograniczać się do kontaktów urzędowych. We wzajemnym porozumieniu muszą budować wspólnotę dobrego sąsiedztwa, wspólnotę demokratycznej kultury i obywatelskiej cywilizacji. Potrzeba nam działań na poziomie społeczeństwa obywatelskiego, organizacji pozarządowych i Kościołów, potrzeba rzetelnej informacji. Potrzeba wymiany młodzieży, rozwoju turystyki, współpracy artystycznej, kulturalnej, naukowej, oświatowej, potrzeba stałej debaty historycznej i społecznej. Potrzeba wspólnych przedsięwzięć gospodarczych. Potrzeba wiedzy o sobie nawzajem.
W tej intencji niżej podpisani przedstawiciele organizacji społecznych, kulturalnych, gospodarczych, intelektualiści i ludzie mediów postanawiają powołać Forum Dialogu i Współpracy. Zobowiązujemy się podejmować i wspierać wszelkie działania, służące wzajemnemu zrozumieniu, porozumieniu i współpracy między społeczeństwami i narodami Polski i Litwy. Deklarujemy troskę o zapewnienie opinii publicznej naszych krajów rzetelnej informacji i stałe wzbogacanie wzajemnej o sobie wiedzy.

1. URSZULA AUGUSTYNIAK – historyk, profesor, kierownik Katedry Kultury Staropolskiej, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego
2. JERZY AXER – filolog klasyczny, profesor, Ośrodek Badań nad Tradycją Antyczną w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej UW, dyrektor Instytutu Badań Interdyscyplinarnych „Artes Liberales” UW, twórca Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych UW
3. KLAUS BACHMANN – dziennikarz, politolog, członek Zarządu Fundacji im. Stefana Batorego
4. BOGUMIŁA BERDYCHOWSKA – publicystka, specjalizująca się w dziejach Ukrainy XX w. i stosunków polsko-ukraińskich, 1989-1994 kierownik Biura ds. Mniejszości Narodowych Ministerstwa Kultury i Sztuki RP, kierownik działu programów stypendialnych Narodowego Centrum Kultury
5. JACEK BOCHEŃSKI – pisarz, b. prezes Polskiego PEN Clubu
6. WOJCIECH BOROWIK – przewodniczący Stowarzyszenia Wolnego Słowa
7. ANDRZEJ BRZEZIECKI – dziennikarz, redaktor naczelny „Nowej Europy Wschodniej”
8. WIESŁAW CABAN – historyk, profesor, prorektor Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach
9. JOLANTA CHOIŃSKA-MIKA – historyk, dr hab., Instytut Historyczny UW
10. MIROSŁAW CHOJECKI – działacz opozycji demokratycznej, wydawca, honorowy prezes Stowarzyszenia Wolnego Słowa
11. JULIUSZ CHROŚCICKI – historyk, profesor, Instytut Historii Sztuki UW
12. ANDRZEJ CHWALBA– historyk, profesor, b. prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego
13. KRYSTYNA CHWIN – poetka, wydawca
14. STEFAN CHWIN – pisarz
15. STEFAN CIARA – historyk, dr hab., profesor, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego
16. KRZYSZTOF CZYŻEWSKI – eseista, animator kultury, twórca Fundacji „Pogranicze” i Ośrodka „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach, red. nacz. Czasopisma „Krasnogruda”
17. JAN ANDRZEJ DĄBROWSKI – prezes Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu
18. KRZYSZTOF DROBA – teoretyk muzyki, Akademia Muzyczna w Krakowie
19. ROBERT FIRMHOFER – historyk filozofii, dyrektor Centrum Nauki Kopernik w Warszawie
20. GRZEGORZ GAUDEN – dyrektor Instytutu Książki
21. ANDRZEJ GIL – historyk, dr hab., profesor KUL, wicedyrektor Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej w Lublinie
22. ANDRZEJ GRAJEWSKI – historyk, publicysta, „Gość Niedzielny”
23. JANUSZ GRZELAK – psycholog, profesor, działacz opozycji demokratycznej w PRL, wiceminister edukacji w gabinecie Tadeusza Mazowieckiego
24. JULIA HARTWIG – poetka
25. IRENA HERBST – prezes Fundacji – Centrum Partnerstwa Publiczno-Prywatnego
26. AGNIESZKA HOLLAND – reżyser filmowy
27. PAWEŁ HUELLE – pisarz, wiceprezes Polskiego PEN Clubu
28. INGA IWASIÓW – pisarka
29. IGOR JANKE – dziennikarz, publicysta „Rzeczpospolitej”, szef portalu „Salon 24.pl”
30. JERZY JEDLICKI – historyk, profesor PAN
31. WIESŁAW JUSZCZAK – historyk sztuki, profesor, Instytut Sztuki PAN
32. ADOLF JUZWENKO – historyk, dyrektor, Zakład Narodowy im. Ossolińskich
33. IGOR KĄKOLEWSKI – historyk, dr hab., profesor Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
34. JOANNA KILISZEK – wicedyrektor Instytutu Adama Mickiewicza
35. TOMASZ KIZWALTER – historyk, profesor, przewodniczący Rady Naukowej Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego
36. KRZYSZTOF KNITTEL – kompozytor, profesor, prezes Polskiej Rady Muzycznej
37. MARIA KOCZERSKA  – historyk, profesor, dyrektor Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego
38. MICHAŁ KOPCZYŃSKI – historyk, dr hab., profesor Uniwersytetu Warszawskiego, Muzeum Historii Polski
39. JERZY KORNOWICZ – kompozytor, prezes Związku Kompozytorów Polskich
40. ROBERT KOSTRO– historyk, dyrektor Muzeum Historii Polski
41. WOJCIECH KRIEGSEISEN – historyk, profesor i dyrektor Instytutu Historii PAN
42. CEZARY KUKLO – historyk, profesor, Uniwersytet w Białymstoku
43. RYSZARD KULESZA – historyk, dr hab., Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego UW
44. EWA KULIK-BIELIŃSKA – dyrektor Fundacji im. Stefana Batorego
45. MAREK KUNICKI-GOLDFINGER – historyk
46. JAROSŁAW KURSKI – I zastępca redaktora naczelnego „Gazety Wyborczej”
47. WŁODZIMIERZ LENGAUER – historyk, profesor, prorektor Uniwersytetu Warszawskiego
48. ANNA LEWICKA-MORAWSKA – historyk sztuki, profesor ASP w Warszawie
49. PAWEŁ LISICKI – redaktor naczelny „Uważam Rze”
50. TOMASZ MAKOWSKI – dyrektor Biblioteki Narodowej
51. WOJCIECH MATERSKI – historyk, profesor, dyrektor Instytutu Studiów Politycznych PAN
52. JACEK S. MATUSZEWSKI – historyk prawa, profesor, Uniwersytet Łódzki
53. ANDRZEJ MENCWEL – historyk literatury i kultury, profesor Uniwersytetu Warszawskiego
54. ADAM MICHNIK – redaktor naczelny „Gazety Wyborczej”
55. KRZYSZTOF MIKULSKI – historyk, profesor, prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego
56. JAN JERZY MILEWSKI – historyk, dr, redaktor „Biuletynu Historii Pogranicza”
57. PIOTR MITZNER – pisarz, historyk literatury, w latach stanu wojennego wydawca literatury niezależnej, współtwórca Ośrodka „Karta”, z-ca redaktora naczelnego miesięcznika „Nowaja Polsza”, członek zarządu Polskiego PEN Clubu
58. MIROSŁAW NAGIELSKI – historyk, profesor, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego
59. ZDZISŁAW NAJDER – historyk literatury, publicysta, członek Rady Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
60. ANNA NASIŁOWSKA – pisarka, sekretarz generalny Polskiego PEN Clubu
61. MICHAŁ NAWROCKI – fizyk, profesor, Instytut Fizyki UW
62. ZBIGNIEW NOSOWSKI – publicysta katolicki, redaktor naczelny miesięcznika „Więź”
63. ANDRZEJ NOWAK– historyk, profesor, Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, redaktor naczelny, „Arcana”
64. JAN OŁDAKOWSKI – dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego w Warszawie
65. WŁODZIMIERZ PASZYŃSKI – polonista, pedagog, działacz oświatowy, zastępca Prezydenta m. st. Warszawy
66. JERZY POMIANOWSKI – pisarz, publicysta, współpracownik Jerzego Giedroycia, redaktor naczelny miesięcznika „Nowaja Polsza”
67. ADAM POMORSKI – tłumacz, eseista, prezes Polskiego PEN Clubu
68. MARIA PRZEŁOMIEC – dziennikarka
69. ANDRZEJ RACHUBA – historyk, profesor, Instytut Historii PAN
70. PIOTR RYPSON – krytyk i historyk sztuki, wicedyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie
71. JOLANTA RZEGOCKA – historyk teatru i literatury, dr, Wyższa Szkoła Europejska im. Ks. Józefa Tischnera, Kraków
72. ARKADY RZEGOCKI – politolog, dr hab., Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Klub Jagielloński
73. HENRYK SAMSONOWICZ – historyk, profesor, 1980–1982 rektor Uniwersytetu Warszawskiego, 1989–1991 minister edukacji narodowej, członek PAN
74. PAULA SAWICKA – psycholog, tłumaczka, prezes Stowarzyszenia Przeciwko Ksenofobii i Antysemityzmowi „Otwarta Rzeczpospolita”
75. MIROSŁAW SAWICKI – działacz opozycji demokratycznej, pedagog, minister Edukacji Narodowej 2004–2005
76. JOLANTA SIKORSKA-KULESZA – historyk, dr hab., Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego
77. ALEKSANDER SMOLAR – publicysta, politolog, prezes Fundacji im. Stefana Batorego
78. IWONA SMOLKA – pisarka, krytyk literacki, wiceprezes Polskiego PEN Clubu
79. MAŁGORZATA SPOREK-CZYŻEWSKA – współtwórca i członek Zarządu Fundacji „Pogranicze” i Ośrodka „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach
80. BEATA STASIŃSKA – wydawca, prezeska wydawnictwa W.A.B.
81. SERGIUSZ STERNA-WACHOWIAK – pisarz, prezes Stowarzyszenia Pisarzy Polskich
82. JAROSŁAW SUCHAN – dyrektor Muzeum Sztuki w Łodzi
83. BOGDAN SZLACHTA – historyk myśli politycznej, profesor, Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UJ, Ośrodek Myśli Politycznej
84. JAN TĘGOWSKI – historyk, profesor, b. dyrektor Instytutu Historii i Nauk Politycznych Uniwersytetu w Białymstoku
85. BARBARA TORUŃCZYK – redaktor naczelny „Zeszytów Literackich”
86. ROBERT TRABA – historyk, politolog, kulturoznawca, Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie, Instytut Studiów Politycznych PAN, Wspólnota Kulturowa „Borussia”
87. ANNA TRZECIAKOWSKA – tłumaczka, Polski PEN Club
88. WOJCIECH TYGIELSKI – historyk, profesor, Instytut Historii Sztuki UW, b. prorektor UW
89. TADEUSZ WIELECKI – kompozytor, wirtuoz, dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”
90. ANDRZEJ WIELOWIEYSKI – działacz katolicki, publicysta
91. JACEK WIJACZKA – historyk, profesor, dyrektor Instytutu Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
92. PIOTR WOJCIECHOWSKI – pisarz
93. NATALIA WOROSZYLSKA – tłumaczka, kierownik Redakcji Rosyjskiej Polskiego Radia
94. KAZIMIERZ WÓYCICKI – publicysta, historyk, dr, Uniwersytet Warszawski
95. HANNA WRÓBLEWSKA – krytyk sztuki, dyrektor Galerii „Zachęta” w Warszawie
96. LUDWIKA WUJEC – społecznik, działaczka demokratycznej opozycji w PRL, pedagog
97. ANDRZEJ ZAKRZEWSKI – historyk prawa, profesor, dyrektor Instytutu Historii Prawa UW
98. LESZEK ZASZTOWT – historyk, profesor Studium Europy Wschodniej UW, dyrektor Instytutu Historii Nauki PAN
99. O. MACIEJ ZIĘBA, dominikanin, wykładowca i członek rady patronackiej Wyższej Szkoły Europejskiej im. Ks. Jóżefa Tischnera w Krakowie
100.  ANDRZEJ ŻBIKOWSKI – historyk, dr hab., Żydowski Instytut Historyczny

 2012-05-21