Wczoraj Stowarzyszenie Litewskich Białorusinów „Kryvija“ spektaklem „Bronisław. Sceny z życia i marzeń” w wykonaniu studentów Białoruskiego Państwowego Uniwersytetu zaznaczyło 125. rocznicę urodzin Bronisława Taraszkiewicza (1892 – 1938) – językoznawcy, twórcy ortografii współczesnego języka białoruskiego, tłumacza na język białoruski Pana Tadeusza Adama Mickiewicza oraz Iliady Homera, polityka, przywódcy Białoruskiej Włościańsko-Robotniczej Hromady.
Licznie zgromadzonym widzom była też przedstawiona świeżo wydana książka prezesa Stowarzyszenia Aleksandra Adamkovičia “Віленская беларуская гісторыя ў асобах” (Historia Białorusinów wileńskich ).
***
Bronisław Taraszkiewicz urodził się 21 stycznia 1892 roku we wsi Mačiuliškės koło Ławaryszek w rejonie wileńskim w rodzinie chłopskiej. Ukończył gimnazjum w Wilnie i wydział historyczno-filologiczny na Uniwersytecie Petersburskim. . W 1918 wykładał język białoruski i grecki w Mińskim Instytucie Pedagogicznym, gdzie wydał pierwszy podręcznik gramatyki języka białoruskiego dla szkół średnich.
W okresie polskiej okupacji Wilna był dyrektorem białoruskiego gimnazjum i dyrektorem do spraw szkół białoruskich, delegatem Białoruskiego Komitetu Politycznego na rozmowy z władzami polskimi.
W 1922 został wybrany na posła na Sejm RP, był przewodniczącym Białoruskiego Klubu Poselskiego. W pracy parlamentarnej w tym okresie wypowiadał się za autonomią dla Białorusi, walczył z polskim osadnictwem wojskowym oraz o język białoruski jako urzędowy na ziemiach zamieszkanych przez Białorusinów. W 1925 wstąpił do Komunistycznej Partii Zachodniej Białorusi, a w listopadzie tegoż roku wraz z innymi powołał i przewodniczył popularnej wśród Białorusinów Białoruskiej Włościańsko-Robotniczej Hromadzie.
Po delegalizacji „Hromady” był kilkakrotnie więziony i osadzany na długie lata w więzieniach. W roku 1933 wraził zgodę na wyjazd do Związku Sowieckiego w ramach wymiany więźniów politycznych. W roku 1938 w trakcie stalinowskich czystek został w Mińsku rozstrzelany.
Na zdjęciach: scena ze spektaklu; B. Taraszkiewicz z żoną i synem.
Film video: fragmenty spotkania.