Józef Mackiewicz stał się dziś w Polsce patronem wielu środowisk skrajnie prawicowych (o dziwo), antykomunistycznych (słusznie) i antyrosyjskich (absurdalnie). Zmarły pisarz bronić się przed takimi uzurpacjami nie może, tym bardziej więc warto przyjrzeć jego rzeczywistym poglądom i postawom.

Czytaj więcej: Józef Mackiewicz – patriota Białej Rosji

1. Założenie
Do normalnej praktyki propagandy stosowanej przez władze niemieckie należało zakładanie w okupowanych przez nie krajach gazet w miejscowych językach. Regułę tę zastosowano także w Wilnie i już w pierwszych tygodniach okupacji władze te rozpoczęły starania o założenie polskiej gazety. Ich przewodnikiem w tej akcji w nie znanym im mieście był Jurgis Matulaitis vel Jerzy Matulewicz1, rotmistrz l-go pułku litewskich huzarów, a ongiś polski oficer w 15 płk. Ułanów Poznańskich, cioteczny brat Stanisława-Cata i Józefa Mackiewiczów.

Gazeta ta była od początku pomyślana jako organ niemieckiego urzędu propagandy. Istniała więc znaczna różnica pomiędzy jej genezą a gazet polskich wychodzących w Wilnie za władzy litewskiej (Kurier Wileński i Gazeta Codzienna), które nie były organami władz litewskich, lecz ukazywały się na podstawie indywidualnych licencji, udzielonych ich inicjatorom (odpowiednio prof. Witoldowi Staniewiczowi i Józefowi Mackiewiczowi). Wielu pisarzy, szczególnie działających z mandatu AK, nie chce tej istotnej różnicy zauważyć.

Czytaj więcej: Wileński Goniec Codzienny*

9 kwietnia 2010 roku w Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego odbyła międzynarodowa konferencja poświęcona historiozoficznym wizjom Józefa Mackiewicza (1902-1985), pt. „Między Rosją (Sowiecką) a Niemcami. Historia i polityka w twórczości Józefa Mackiewicza”.

Czytaj więcej: Między Sowietami i Niemcami według Józefa Mackiewicza

Listy Józefa Mackiewicza publikujemy na podstawie książki "Z listów do Mieczysława Grydzewskiego 1946-1966".
Wybór, wstęp i opracowanie Rafał Habielski.
Copyright © The Lanckoroński Foundation and Stefania Kossowska Fist published in Polish
in November 1990 Pierwsze wydanie polskie
ISBN O 902352 89 X

Więcej o książce "Z listów do Mieczysława Grydzewskiego 1946-1966" oraz listy innych autorów - w rozdziale Biblioteka.

Czytaj więcej: Listy Józefa Mackiewicza do redaktora "Wiadomości" Mieczysława Grydzewskiego