W przeciągającej się dyskusji odnośnie terminu i sum środków, potrzebnych na zakończenie odbudowy Muzeum Narodowego – Pałacu Wielkich Książąt Litewskich – zapadła, jak się zdaje, ostateczna decyzja. Za półtora roku znaczna część Pałacu zostanie wykończona i oddana do użytku. Na prace wykończeniowe do maja 2013 roku ma być przeznaczone 29 mln. Lt.
Powyższa data uwarunkowana jest tym, iż w drugiej połowie roku 2013 Litwa będzie przewodniczyła Unii Europejskiej, w związku z czym w Pałacu Wielkich Książąt Litewskich będą się odbywały ważne spotkania i promujące nasz kraj przedsięwzięcia.
Tym niemniej już od kilku lat w Pałacu stale się odbywa szereg imprez o charakterze edukacyjnym p.t. Przeszłość otwarta dla przyszłości ( http://www.valdovurumai.lt/ ).
***
W stolicy Litwy wielcy książęta mieli swoje rezydencje na Zamku Górnym i Dolnym. Do przełomu XV i XVI w. główna rezydencja mieściła się na Zamku Górnym, gdzie do dziś zachowały się ruiny gotyckiego pałacu.
Przypuszczalnie Aleksander Jagiellończyk przeniósł swą siedzibę z Zamku Górnego na Zamek Dolny i zapoczątkował budowę nowożytnego pałacu późnogotyckiego.
Wiek XVI i pierwsza połowa XVII stulecia – to okres rozkwitu wileńskiej rezydencji wielkich książąt litewskich. Tu przyjmowano poselstwa zagraniczne, kształtowano politykę dynastyczną ostatnich Jagiellonów i Wazów, składane były hołdy lenne, redagowano Statut Litewski, tu była przechowywana Metryka Litewska, odbywały się sądy. Zygmunt August zgromadził tu ogromną bibliotekę, okazałe zbiory obrazów, arrasów, broni, trofeów myśliwskich.
Kres okresowi rozkwitu pałacu wileńskiego przyniósł rok 1655. Stolica Litwy została zajęta przez wojska moskiewskie, które rozlokowały się w zamkach, zdewastowały i wyrabowały pałac. Po rozbiorach Rzeczypospolitej Obojga Narodów administracja rosyjska, w ramach świadomie realizowanej polityki zacierania śladów dawnej państwowości, zainicjowała w latach 1799–1801 wyburzenie istniejących jeszcze murów pałacu.
Prace archeologiczne na terenie pałacu podjęto na szerszą skalę w 1987 r. W trakcie badań odkryto ponad 300.000 różnych znalezisk. W latach 2000–2001 powzięto uchwały o odbudowie Pałacu Wielkich Książąt Litewskich na Zamku Dolnym w Wilnie. Odbudowę Pałacu postrzegano jako przywrócenie dla świadomości narodowej ważnego symbolu suwerenności państwa litewskiego. W 2009 r. powołano Muzeum Narodowe – Pałac Wielkich Książąt Litewskich. Jest to muzeum o charakterze rezydencji historycznej. W salach Muzeum prezentowane będą ekspozycje stałe, zaaranżowane w częściowo odtworzonych historycznych wnętrzach. Do zadań Muzeum należy również prowadzenie działalności edukacyjnej, kulturalnej (wystawy, koncerty, konferencje) oraz zapewnienie warunków do przeprowadzania imprez państwowych o charakterze reprezentacyjnym.