Dziś w Wilnie w Pałacu Wielkich Książąt Litewskich rozpoczęła obrady Międzynarodowa Konferencja, poświęcona 450. rocznicy zawarcia związku małżeńskiego między Janem Wazą  i Katarzyną Jagiellonką, siostrą Zygmunta Augusta, pt. „Litwa – Polska – Szwecja: europejskie łącza  dynastyczne oraz historyczne więzi kulturalne”. Z referentami na tematy związane z treścią konferencji w ciągu dwóch dni wystąpi 20 historyków z 9 krajów Europy.

Ślub Jana Wazy  z Katarzyną Jagiellonką w dniu 4 października 1562 roku w Katedrze Wileńskiej był nowym północnym kierunkiem w nawiązywaniu więzi dynastycznych władców Rzeczpospolitej Obojga Narodów z sąsiednimi krajami, bowiem jak dotychczas dominowały kierunek wschodni, południowy i coraz bardziej rozwijający się - zachodni. Inicjatywa szwedzkich możnowładców wynikająca z chęci wzmocnienia swojej pozycji w wojnie z Rosję o Liwonię, odpowiadała również interesom wspólnego państwa – Wielkiego Księstwa Litewskiego i Królestwa Polskiego. Stąd też wynikała dalekowzroczna odmowa Zygmunta Augusta, udzielona Iwanowi IV Groźnemu, który również ubiegał się o rękę Katarzyny Jagiellonki, i przyjęcie propozycji Jana Wazy.

W owym czasie podobne układy dynastyczne były rozpowszechnione w całej Europie, a interes państwa i możnowładców nie pozwalał brać pod uwagę sentymentów czy zapatrywań dobieranej pary, bowiem związki małżeńskie stanowiły ważny element polityki państwa w dziele układania stosunków międzypaństwowych.

Jak wiadomo ww.  związek małżeński księcia Finlandii Jana Wazy, późniejszego króla Szwecji Jana III  i Katarzyny Jagiellonki zaowocował dalszymi więziami Szwecji z Rzeczpospolitą Obojga Narodów. W roku 1566 Katarzyna powiła syna Zygmunta, późniejszego króla Polski i Szwecji - Zygmunta III Wazę.

Otwierający konferencję dyrektor Pałacu Wielkich Książąt Litewskich dr. Vydas Dolinskas zapowiedział, iż tego rodzaju spotkania naukowców staną się w przyszłości regularnym dorocznym forum dyskusji i wymiany informacji, poświęconym litewskim rodom możnowładców, ich dynastycznym więziom i wpływom w ówczesnej Europie.

W otwarciu Konferencji wzięli udział i przemawiali minister spraw zagranicznych Litwy oraz ambasadorowie Polski i Szwecji.

***

W aktualnej sytuacji, kiedy to przywódcy współczesnej Polski od dłuższego czasu bez powodu publicznie demonstrują złą wolę i pychę wobec naszego kraju  – powyższa Konferencja, oprócz aspektu naukowego, ma również znaczenie praktyczne -  służy umacnianiu więzi Litwy z krajami bałtyckimi ( teren byłej Liwonii) oraz krajami skandynawskimi, prowadząc do pewnej dywersyfikacji stosunków międzypaństwowych naszego kraju.

Bowiem jak się okazało w postsocjalistycznej rzeczywistości jedyny strategiczny partner może być zawodny i sprawiać przykre niespodzianki, tym bardziej gdy chodzi o kraj, który nie przeprowadził u siebie lustracji i desowietyzacji.

Na zdjęciu: referat wygłasza prof. dr hab Karl - Heinz Spieß (Niemcy).

Film: fragment referatu prof. dr. Raimondy Ragauskienė Kotrynos Jogailaitės ir Jono Vazos santuoka Vilniuje (1562 m.)(Ślub Katarzyny Jagiellonki i Jana Wazy w Wilnie)